Przetwarzanie obrazu po nowemu
Równie ważnym, co opisany już przetwornik obrazu, elementem aparatu odpowiedzialnym za jakość fotografii jest procesor aparatu, który analizuje i przetwarza otrzymywane z matrycy światłoczułej dane oraz kontroluje wszystkie funkcje aparatu. Nikon wraz z wprowadzeniem przetworników obrazu typu CMOS opracował nowy procesor o nazwie Expeed, który to właśnie układ znalazł się na pokładzie D90. Co prawda zapewnia on 16-bitową precyzję przetwarzania obrazu, jednak przetworniki A/C zintegrowane z matrycą CMOS są w wypadku D90 jedynie 12-bitowe. W stosunku do profesjonalnych modeli Nikona zabrakło zatem możliwości zapisu 14-bitowych RAW-ów (format NEF). "Przymusowa" jest również ich stratna kompresja. Natomiast stratą, której raczej nikt nie odczuje, jest brak możliwości zapisu zdjęć w formacie TIFF.

Sercem systemu przetwarzania obrazu w modelu D90 jest procesor Expeed.

Z procesorem Expeed związana jest kolejna nowość Nikona, którą po raz pierwszy znajdziemy w modelu amatorskim, czyli system parametrów przetwarzania obrazu Picture Control. Nowy system pozwala na bardzo precyzyjną regulację wszystkich parametrów rejestrowanego obrazu (oczywiście dotyczy to zdjęć zapisywanych w formacie JPEG, chociaż ustawienia aparatu zapisywane są jako sugestia parametrów wywołania w plikach RAW). Korzystając z zakładki Ustaw przetwarzanie obrazu cechy takie jak kontrast, nasycenie i odcień możemy regulować w skali siedmiostopniowej, wyostrzanie natomiast, aż w dziesięciostopniowej. Dla wyostrzania, kontrastu i nasycenia możemy również włączyć automatykę, wówczas aparat samodzielnie dobierał będzie wartość tych parametrów. Aby włączyć automatykę dla danego parametru, należy przesunąć suwak ustawień na skrajnie lewą pozycję, oznaczoną literką A. Regulacja jasności obrazu jest już dużo mniej precyzyjna, przewidziano jedynie trzy możliwe ustawienia.

Regulacja wyostrzania obrazu w D90 podobnie jak w D300 jest aż 10-stopniowa.

Z badań statystycznych wynika, iż zwiększając nasycenie barw obrazu, zwykle podnosimy też kontrast oraz stopień wyostrzania – i vice versa. Z obserwacji tej skorzystali projektanci systemu Picture Control i zaproponowali szybki sposób na zmianę tych parametrów. Otóż pierwszym suwakiem w zakładce ustawień jest Szybka korekta (Quick adjust), która pozwala równocześnie regulować kontrast, nasycenie i wyostrzanie zdjęcia. Oczywiście, w dalszym ciągu można każdy z tych parametrów regulować oddzielnie – wystarczy przejść do odpowiedniej pozycji.

Szybka korekta pozwala na zmianę wyostrzania, kontrastu i nasycenia obrazu jednocześnie.

W stosunku do profesjonalnych D3/D300/D700 bogatsza jest lista predefiniowanych profili przetwarzania. Oprócz znanych wcześniej zestawów Standardowe, Neutralne, Żywe i Monochromatyczne do dyspozycji mamy również Portret i Pejzaż (do aparatów profesjonalnych są one dostępne w postaci gotowej do pobrania z Internetu). Gdy wybierzemy zestaw Monochromatyczne, na zakładce ustawień pozycje Nasycenie i Odcień zostaną zastąpione ustawieniami Efekty filtrów oraz Zabarwienie. To pierwsze pozwala do wykonanego zdjęcia zastosować filtr o działaniu analogicznym do jednego z klasycznie stosowanych w fotografii czarno-białej: żółty, pomarańczowy, zielony lub czerwony. Druga pozycja pozwala zaś tonować wykonane zdjęcie do jednego z dziewięciu kolorów, dla każdego z nich mamy przy tym siedem stopni nasycenia do wyboru.

Profil zdjęć monochromatycznych pozwala tonować fotografie w bardzo szerokim zakresie.

Oprócz wspomnianych sześciu predefiniowanych zestawów możemy w pamięci aparatu zapisać dziewięć własnych profili. Tworzymy je na podstawie profili fabrycznych, zostało to jednak naszym zdaniem rozwiązane mało intuicyjnie – trzeba w osobnej zakładce wprowadzić zmiany do profilu fabrycznego i zapisać go pod własną nazwą. Naszym zdaniem, dużo prościej byłoby dodać tę możliwość do podstawowej zakładki regulacji parametrów przetwarzania obrazu.
Kolejną ciekawą funkcją jest możliwość zapisania aż setki własnych profili przetwarzania na karcie pamięci flash oraz oczywiście późniejszego ich załadowania. Szkoda jedynie, iż w danym momencie możemy zapisać lub odczytać jeden profil ustawień. Gdy chcemy zapisać lub odczytać z karty całą dziewiątkę, pełną procedurę musimy powtórzyć dziewięciokrotnie.

Profile przetwarzania obrazu można zapisywać na karcie pamięci – do stu pozycji.

Jak już wspomnieliśmy system Picture Control został zastosowany również w profesjonalnych lustrzankach D3/D300/D700. Zalety takiego rozwiązania to nie tylko ujednolicenie obsługi różnych modeli. Profile przetwarzania obrazu w systemie Picture Control są przed D90 zapisywane na karcie w ten sam sposób co przez modele profesjonalne, co umożliwia ich wymianę pomiędzy tymi aparatami.
Jak w praktyce wygląda działanie profili przetwarzania obrazu można zobaczyć klikając odpowiednie przyciski umieszczone pod fotografią poniżej.


Zarządzanie setką profili Picture Control z poziomu aparatu z pewnością może być kłopotliwe, dlatego Nikon opracował specjalny program Picture Control Utility, który pozwala w łatwy sposób tworzyć i modyfikować profile, pokazując przy tym podgląd efektów ich działania na wybranym zdjęciu. Aplikacja wchodzi w skład pakietów Nikon View NX oraz Capture NX 1.3.

Program narzędziowy Picture Control Utility pozwala wygodnie modyfikować profile przetwarzania obrazu.

Picture Control Utility dodatkowo oferuje modyfikację i zapisanie w profilu krzywej korekty tonalnej – a tego już z poziomu aparatu uczynić się nie da. Tak zmodyfikowane profile można załadować do dowolnego aparatu zgodnego z systemem Picture Control.
Przy korzystaniu z dużej liczby profili łatwo możemy stracić orientację, do jakich zastosowań poszczególne z nich będą właściwe, zwłaszcza jeśli nie zachowaliśmy konsekwencji przy nadawaniu im nazw. Wówczas przyda się bardzo ciekawa funkcja wszystkich aparatów z Picture Control, pozwalająca prezentować utworzone profile na dwuosiowym wykresie, gdzie jedna z osi oznacza kontrast, a druga nasycenie.

Diagram ilustrujący działanie poszczególnych profili przetwarzania obrazu.

Choć brzmi to nieco enigmatycznie, funkcja ta w praktyce pozwala się szybko zorientować, jakie ustawienia oferują poszczególne profile. Duża w tym zasługa świetnego wyświetlacza o dużej rozdzielczości, dzięki któremu prezentowany diagram jest bardzo szczegółowy.

Menu Retuszu jeszcze bogatsze
Elementem, w który od dłuższego czasu Nikon konsekwentnie wyposaża swoje (nie tylko zresztą amatorskie) lustrzanki jest Menu retuszu, pozwalające na rozmaite modyfikacje już wykonanych zdjęć. Ponieważ moc procesora Expeed jest dużo większa niż stosowanego w D80/D200, producent rozszerzył listę dostępnych w D90 filtrów o kilka kolejnych pozycji:

• konwersja RAW-ów (obejmuje to wszystkie ustawienia z Menu fotografowania, a wiec jakość zdjęć, rozmiar, balans bieli, ekspozycję, ustawienia przetwarzania) do JPEG-ów
• szybki retusz,
• prostowanie (obrót),
• korekta zniekształceń (geometrii),
• rybie oko (nadawanie zniekształcenia).

O ile w aparatach profesjonalnych przydatność tego typu funkcji jest dyskusyjna, to w zdecydowanie amatorskim D90 są one jak najbardziej na miejscu. Wspomniana korekta geometrii zdjęć radzi sobie zupełnie przyzwoicie, i wystarcza do skorygowania zniekształceń wprowadzanych przez dostarczany w zestawie obiektyw AF-S Nikkor 18-105 VR (a na "krótkim końcu" nie są one bynajmniej symboliczne). Korektę geometrii możemy przeprowadzić na dwa sposoby: automatycznie lub manualnie. Jak łatwo się domyślić przy pierwszym sposobie w pełni zdajemy się na "wyczucie" aparatu, drugi pozwala nam stopień korekty określić samodzielnie. I tu mamy złą nowinę dla posiadaczy optyki producentów niezależnych (Sigma, Tamron, Tokina itd.). Otóż korekta automatyczna funkcjonuje jedynie w odniesieniu do obiektywów "znanych" aparatowi, a to obejmuje oczywiście tylko obiektywy produkcji Nikona (a i to nie wszystkie!). Według informacji uzyskanych od przedstawiciela producenta, D90 ma zapisane charakterystyki wszystkich obiektywów typu G, i zapewne wszystkich obecnie produkowanych obiektywów. Starsze "szkła" typu D (50/1.8D oraz 85/1.8D) również nie sprawiły mu problemu, ale tu baza danych szkieł, zwłaszcza starszych i mniej popularnych, może już być niekompletna. Charakterystyki obiektywów będą najprawdopodobniej uzupełniane w ramach aktualizacji firmware’u, jednak ze względu na "rozpoznawalność" obiektywu obejmą co najwyżej serie D, G oraz AI-P, czyli te wyposażone w procesor.
Szkoda jednak, iż korekta geometrii nie znalazła się na liście modyfikacji wprowadzanych "w locie", jak np. Active D-Lighting. Zabrakło również znanych już z D700, aplikowanej na bieżąco korekty winietowania. Z zaawansowanych funkcji procesora Expeed, znanych z modeli profesjonalnych, dostępna jest dokonywana "w locie" korekta aberracji chromatycznej. Oczywiście dotyczy ona tylko zdjęć zapisywanych w JPEG-ach.