Muszla ślimaka i inne
To prawda, że wszelkiego rodzaju układy okręgów, łuków oraz spirale mają w sobie coś hipnotyzującego. Kierują one uwagę oglądającego w sposób dla niego niezauważalny od krawędzi do wnętrza. Najczęściej spotykany w naturze model spirali jest nazywany złotą spiralą i opiera się (a jakże!) na zasadzie złotego podziału. Figura ta jest jednocześnie wyjątkowo wdzięcznym schematem komponowania kadru fotograficznego.

Mimo, iż na zdjęciu widoczne są niezależne od siebie łuki, to dzięki odpowiedniej kompozycji elementy te stały się częścią wielkiej spirali.

Jeżeli narysujemy prostokąt, którego boki będą miały długości wynikające ze złotej proporcji (dłuższy bok będzie o około 1,618 razy dłuższy od krótszego) i podzielimy go zgodnie z tą samą regułą, otrzymamy dwie figury geometryczne: kwadrat oraz mniejszy prostokąt proporcjonalny do większego. Podział ten możemy powtarzać w nieskończoność i efekt będzie za każdym razem taki sam. Jeżeli następnie w tak powstałe kwadraty zaczniemy wpisywać łączące się ze sobą ćwiartki okręgów, otrzymamy właśnie złotą spiralę.

Schemat budowy złotej spirali – linii zbudowanej z połówek okręgów wpisanych w kwadraty.

Kompozycje oparte na złotej spirali urzekają swoją harmonią i przyciągają wzrok w sposób niemal hipnotyczny. Nie są one proste ani do dostrzeżenia, ani też do poprawnego skadrowania, jednak trud poniesiony w ich odnalezienie i uwiecznienie z pewnością wart jest osiąganych rezultatów.

Kompozycje oparte na linii złotej spirali można odnaleźć w najbardziej nieprawdopodobnych miejscach – na przykład takich, jak wykonana obiektywem typu Fish-Eye fotografia przedstawiająca krajobraz z kosza lecącego balonu.

Przy okazji omawiania złotej spirali warto zwrócić uwagę na jeden element: wspomniany wcześniej złoty prostokąt o bokach wyrażonych proporcją 1,618 nie bez powodu nosi nazwę „złotego”. Jest to bowiem figura harmonijna, bardzo dobrze odbierana przez oglądającego jako pole obrazowania. W praktyce fotograficznej najbardziej do tego kształtu zbliżony jest typowy dla lustrzanek cyfrowych kadr 3:2, którego proporcje boków wyraża liczba 1,5. Spotykany w większości aparatów kompaktowych oraz lustrzankach systemu Four Thirds (Olympus, Panasonic) kadr 4:3 ma bardziej "kwadratowe" proporcje 1,33(3).