Wróćmy w tym momencie do zaprezentowanego wcześniej modelu koła barwnego. Ma ono pewną bardzo ciekawą właściwość: można je wygenerować nie tylko poprzez rozpinanie na krawędzi okręgu widma światła białego (czyli tęczy), ale też poprzez mieszanie barw podstawowych ze sobą oraz z powstałymi w ten sposób barwami pochodnymi drugiego rzędu oraz dalszych. Dla uproszczenia proces ten zademonstrujemy na najbardziej klasycznym, używanym obecnie przede wszystkim przez artystów przykładzie: mieszania substraktywnego (a więc takiego, w którym z połączenia wszystkich barw podstawowych dają czerń lub kolor zbliżony do czerni) kolorów podstawowych czerwonego, żółtego i niebieskiego. Nie ma to żadnego znaczenia, ponieważ podobne reguły obowiązują zarówno dla innych modeli substraktywnych (np. CMYK) jak i addytywnych (czyli takich, w których po połączeniu wszystkich barw podstawowych otrzymujemy biel – najlepszym tego przykładem jest RGB).

Pierwszy etap powstawania koła barw. Z trzech barw podstawowych tworzone są przez ich wymieszanie ze sobą trzy barwy pochodne – tzw. drugorzędowe.

Jeżeli na trzech wierzchołkach trójkąta rozmieścimy trzy barwy podstawowe i wymieszamy je ze sobą otrzymamy sześciokąt zawierający barwy podstawowe oraz pochodne pierwszego rzędu. Mieszając je ze sobą otrzymamy kolejne kolory: sześć barw pochodnych drugiego rzędu. Paleta taka będzie już w dużym stopniu przypominać znane nam koło barwne.

Pełne koło barw – 12 kolorów złożonych z trzech podstawowych. Kolory leżące naprzeciw siebie pasują do siebie i uzupełniają się w harmonijnych kompozycjach.

Uzupełniające się kolory noszą nazwę komplementarnych i ich połączenie na zdjęciu daje silny efekt wizualny. Zestawiać ze sobą można nie tylko po dwa kolory z przeciwległych stron koła, ale też trzy tworzące regularne trójkąty. Szczególnie silne kompozycje powstają poprzez połączenie ze sobą barw podstawowych – stanowi to zarówno znakomity temat do ćwiczeń, jak i do zupełnie dojrzałych projektów fotograficznych.
"No dobrze" – powie ktoś – "ale gdzie ja znajdę takie idealne połączenie kolorów, jeżeli nie interesuje mnie fotografowanie martwych natur w atelier?". Odpowiedź brzmi: wszędzie. Zestawianie ze sobą barw komplementarnych w silne, pełne wyrazu kompozycje to nie fanaberia artysty-teoretyka, lecz zasada obowiązująca od dawna wielu aspektach działalności człowieka oraz – znacznie dłużej – w naturze. Wystarczy więc uważnie rozglądać się i brać pod uwagę kolorystykę sceny podczas kompozycji kadrów.

Autor scenografii do tej sztuki oraz projektant kostiumów dobrze wiedzieli, że kombinacja kolorów niebieskiego i żółtego stanowi szczególnie silny bodziec wizualny. W takich warunkach fotograf musiał tylko wykorzystać sytuację i skomponować odpowiednio interesujący kadr, aby uzyskać ciekawe zdjęcie.

Wśród układów barwnych tworzonych przez kolory uzupełniające się istnieje kilka szczególnie silnie oddziaływujących na człowieka par kontrastujących. Są to przede wszystkim kombinacje kolorów niebieskiego i żółtego oraz zielonego i czerwonego. Bardzo intrygujące są też połączenia nasyconych kolorów z czernią lub bielą – jedną z najmocniejszych jest mieszanka czerni i żółci. Jeżeli więc ktoś się zastanawiał, dlaczego wiele jadowitych owadów (np. osy i pszczoły) ma żółto-czarne odwłoki, albo też dlaczego logo firmy Nikon tak rzuca się w oczy, to jest to odpowiedź na te pytania.

Zobacz także:
Poznaj swoją lustrzankę: metody pomiaru światła
Recenzja: Michael Freeman – "Kolor"
Warsztat: Usuwanie niepożądanych elementów obrazu
Recenzja: Color Munki Photo – perfekcyjne kolory u każdego fotoamatora
ABC fotografii – rodzaje kadrów
ABC fotografii – kompozycja
ABC fotografii – perspektywa
Zdjęcia panoramiczne – poradnik dla początkujących
Gwieździste zdjęcia
Recenzja: Colour Confidence Color Management Check-up Kit
Warsztat: Poprawianie ekspozycji fragmentów zdjęcia w Photoshopie
Warsztat: Szybkie tonowanie zdjęć w programach graficznych
Warsztat: Korekta tonalna zdjęć w programie graficznym
ABC kompozycji – punkt widzenia
Regulacja balansu bieli w plikach JPEG
Balans bieli i temperatura barwowa w praktyce