Problematyka stosunku i wzajemnej relacji pomiędzy człowiekiem, a otaczającą go przestrzenią jest nieobca zarówno dziedzinom sztuk plastycznych jak i filozofii, czy psychologii. Człowiek od zarania dziejów starał się kształtować otoczenie według własnych potrzeb, jednak czasy nam współczesne wskazują na proces odwrotny – to sztuczne, wykreowane otoczenie zaczyna wymykać się kontroli i wpływać na człowieka na jego emocje, pragnienia, czy zachowania społeczne.

Zdjęcie z wystawy ''Et in Arkadia Ego'', fot, Jowita Bogna Mormul

Autorka wystawy, Jowita Mormul, przyznała w rozmowie, że tytuł do prezentowanego w Galerii cyklu zdjęć "Et in Arkadia Ego" i "Złote Tarasy" zaczerpnęła z obrazu Nicolasa Poussina. Gdy zastanowimy się nad obrazem, który wyszedł spod pędzla mistrza klasycyzmu i porównamy go ze zdjęciami autorki, można dostrzec w tym pewną dozę przewrotności i ironii.
Czym jest bowiem dzisiejsza Arkadia? Gdzie, będąc na co dzień otoczeni budynkami i ulicami, możemy zaznać chwilę powierzchownego szczęścia? Naprzeciw naszym potrzebom wychodzą centra handlowe, które nie są już tyko zbiorem sklepów, ale łączą w sobie funkcję miejsca spotkań, rozrywki, kultury, gimnazjonów, centrów medycznych. Same w sobie architektonicznie również często są dziełami sztuki – wystarczy wspomnieć Galerię Lafayette w Paryżu, czy Markthal w Roterdamie.
Może również dlatego, planiści i twórcy centrów handlowych używają właśnie takich nazw i sformułowań, które podprogowo insynuują "że to właśnie tu, w tym miejscu, znajduje się obiecany raj na Ziemi".

Zdjęcie z wystawy ''Et in Arkadia Ego'', fot, Jowita Bogna Mormul

Krzyczące światłami i kolorami witryny, niemy spektakl manekinów, sącząca się w tle łagodna muzyka, funkcjonalność przejść, ruchomych schodów, rozległość korytarzy, to wszystko oddziałuje na naszą podświadomość, a pobudzone w zjawisku syntezji fale alfa i theta "łaskoczą" wybrane obszary naszego mózgu przenosząc nas w stan nirwany, gdzie tracimy zdrowy rozsądek i ulegamy zbiorowym rekcjom społecznym. W takim sztucznym, wykreowanym z premedytacją świecie trudno jest zachować własną odrębność. Trudno jest obronić się przed natłokiem i nachalnością zewnętrznych bodźców. Człowiekiem targają sprzeczne uczucia, od zachwytu po wyalienowanie.
I gdy popatrzymy teraz uważnie na zdjęcia autorki, to właśnie te emocje i te wzajemne sprzeczności, możemy w nich odnaleźć. Z jednej strony mamy dominujący kolor, z drugiej – mnóstwo nieostrości i niedopowiedzenia. Podmiot – człowiek, gubi się w tych przestrzeniach, traci swoje ja, rozmywa się w ferii barw, ruchu otoczenia. To wszystko doskonale uchwyciła autorka wystawy tworząc nie tyle zapis dokumentalny, co przedstawiając nam widzom pewien wrażeniowy przekaz, gdzie wszystkie użyte środki techniczne – panoramiczność zdjęć, ich nieostrość, długi czas naświetlania, wielowarstwowość i dźwięk podkreślają przewodnią intencję i zamysł wykonania tych prac.

Zdjęcie z wystawy ''Złote Tarasy z cyklu Pasaże'', fot, Jowita Bogna Mormul

"Złote Tarasy z cyklu Pasaże"
Projekt Pasaże bada relacyjną naturę poczucia istnienia subiektywnie odczuwanego ja, wobec świata zewnętrznego i dziejących się w nim zdarzeń oraz ich uczestników.
Inspiracją do powstania "Pasaży" jest między innymi niedokończone dzieło Waltera Benjamina pod tym samym tytułem.

Zdjęcie z wystawy ''Złote Tarasy z cyklu Pasaże'', fot, Jowita Bogna Mormul

Zdjęcia do projektu powstają w tytułowych pasażach, w tłocznych przejściach podziemnych, w galeriach handlowych. Długi czas zapisu powoduje wnikanie postaci ludzkich w materię obrazu i stopniowe ich zanikanie od nie-oczywistości po pozorną nieobecność, gdzie pozostawiony ślad jest prawie nieuchwytny, odwołując się raczej do świadomości oglądającego, niż do zmysłu wzroku. Uchwycony w zdjęciach moment czasowy jest jednym z wielu możliwych układów, zawierających całe bogactwo "teraz" różne dla każdej z utrwalonych w nim konfiguracji przestrzennych. Pod spodem znajduje się druga warstwa będąca rejestracją mojej przestrzeni prywatnej i za razem autoportretem. Tworzy się symboliczna strefa symultanicznych zdarzeń, która umożliwia przemieszczanie uwagi i śledzenie relacji pomiędzy poszczególnymi, zarejestrowanymi wydarzeniami i obiektami. Powstaje pasaż, który jest przejściem i zarazem łącznikiem między tu – a gdzie indziej, między sferą intymną – a sferą publiczną, między trwaniem – a zanikaniem, między czasem teraźniejszym – a minionym, między oglądem z pozycji flaneura – a oglądem z pozycji voyeura.
Tytuł "Złote Tarasy z cyklu Pasaże" nawiązuje do znanego obrazu Poussina. Tematem obrazu jest odkrycie, że nawet kraina mitycznej, wiecznej szczęśliwości, nie jest wolna od obecności śmierci.

Zdjęcie z wystawy ''Et in Arkadia Ego'', fot, Jowita Bogna Mormul

Zdjęcia powstały w pasażach warszawskiego kompleksu handlowego Arkadia i Złote Tarasy. Słowo Arkadia jako nazwa miejsca powinno kojarzyć się idealnie, rajsko i cukierkowo, jak piękna etykieta. Kolorystyka zdjęć tworzy z daleka bukoliczną, odrealnioną warstwę. Poruszenie i iluzoryczność obrazów, pojawianie się i zanikanie postaci ludzkich jako zdepersonalizowanych duchów wprowadza element niepokoju i poczucia nietrwałości. Bliski ogląd odsłania "tkankę" z jakiej zbudowane są wizje raju.


Jowita Bogna Mormul tworzy w obszarze sztuk wizualnych. Doktor sztuk filmowych Wydziału Operatorskiego i Realizacji TV, Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Filmowych Telewizyjnych i Teatralnych w Łodzi. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Wydziału Malarstwa (1997 r.) oraz Wydziału Grafiki (1999 r.). Obecnie pracuje na stanowisku adiunkta w Instytucie Sztuk Pięknych na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach. Prowadzi wykłady z zakresu fotografii, multimediów i analizy obrazu. Stypendystka nagrody im. Hanny Rudzkiej-Cybisowej (1996 r.) oraz Ministerstwa Kultury i Sztuki (1996/1997 r.). Członek Związku Polskich Artystów Plastyków (1998 r.) i Związku Polskich Artystów Fotografików (2001 r.). Autorka kilkunastu wystaw indywidualnych. Brała udział w ponad sześćdziesięciu wystawach zbiorowych i pokonkursowych w kraju i za granicą.

Więcej informacji: www.photozona.pl

Zobacz także:
Wystawa "Góry x 19"
Wystawa "Identity" Michała Jóźko
V Międzynarodowy Festiwal Fotografii "Wschodnia 2017"
Wystawa "Czarno-biały Gdańsk lat 60."
Wystawa ''Widoki z okien pracowni''
Wystawa "Noc jest fotogeniczna"
Rok 1900. Europa w fotografii Henryka Czeczotta
Wystawa zdjęć laureatów konkursu BZ WBK Press Foto
Wystawa "Pejzaż magiczny" Piotra Targosza
Wystawy zdjęć Piotra Borowicza pt. "Pieśni"
Wystawa "Tak to widzę"
Twarze sztuki w fotografii Czesława Czaplińskiego
Wystawa "MASKI pamięci emocji"
Jedyna w Polsce wystawa zdjęć Vivian Maier – "In her own hands"
Wystawa "Wypał" Krzysztofa Lachowicza
Żubry w pejzażu Puszczy Knyszyńskiej
Wystawa "Wobec miejsca i czasu V. Tradycja i dziedzictwo kulturowe Ziemi Kłodzkiej"