Tegoroczna edycja Festiwalu charakteryzuje się szczególnie silną obecnością twórców spoza Europy. Choć Dialog zawsze starał się eksplorować dalekie teatralne światy, to edycja zatytułowana ''Gwałt porządkuje świat'' szczególnie skupia się na pokazaniu innej niż europocentryczna wizji współczesności. Patrząc na spektakle z RPA, Meksyku, Rwandy, czy estońską ''Antygonę'' przygotowaną przez Irańczyka trudno nie zwrócić uwagi na to, że problemy o których w europejskim teatrze opowiada się na poziomie estetycznym czy formalnym, w prezentowanym na Festiwalu teatrze pozaeuropejskim są obszarem żywego i często bardzo prywatnego zainteresowania twórców, którzy bardziej mówią poprzez ciało i emocję, niż estetykę i intelekt.

OCZYSZCZENI, ŁAKNĄĆ, 4.48 PSYCHOSIS, reż. Johan Simons, fot. Marcin Oliva Soto

OCZYSZCZENI, ŁAKNĄĆ, 4.48 PSYCHOSIS, reż. Johan Simons, fot. Marcin Oliva Soto

''Exhibit b'' z RPA, ''Pomnik'' z Rwandy, ''Odgłosy pożaru'' z Meksyku, czy irańsko-estońska ''Antygona'' to spektakle, które trzeba zobaczyć. Zwłaszcza, że Festiwal Dialog-Wrocław daje jedyną taką szansę w Polsce.

Bycie widzem cudzych nieszczęść jest jednym z najbardziej charakterystycznych przeżyć współczesności
Susan Sontag

W Efekcie Lucyfera, fascynującym, a jednocześnie przerażającym studium zła, Philip Zimbardo, wybitny amerykańskich psycholog społeczny, zadaje z pozoru banalne, a jednak istotne dla zrozumienia natury współczesnych relacji społecznych pytanie o to, czego potrzebujemy, aby nienawidząc drugiego człowieka, dać sobie przyzwolenie na jego odseparowanie, dręczenie, a wreszcie pozbawienie życia. Zdaniem Zimbarda gwałt na wolności i niezależności ludzkiej jednostki zawsze wygląda tak samo. Najpierw tworzy się jej stereotypowy obraz jako bezwartościowego, ale zarazem wszechpotężnego Obcego, istoty demonicznej, abstrakcyjnego potwora, niosącego fundamentalne zagrożenie dla czczonych przez nas wartości i przekonań. Wynikające ze strachu przed Innym poczucie zagrożenia sprawia, że istoty ludzkie stają się zdolne do całkowitego porzucenia swego człowieczeństwa. Imigranci, zbyt szybko emancypujące się kobiety, osoby innych wyznań, ras, orientacji seksualnych czy po prostu ludzie, którzy odbiegają od preferowanych przez nas standardów życia stają się solą w oku tych, którzy nie akceptują odmienności. Nie ma znaczenia, kim jest Obcy. Ważne jest to, że burzy porządek, odbiera dobre samopoczucie, nie pozwala żyć z przekonaniem o dominacji własnej kultury, własnej tradycji i własnego modelu życia. Humanistyczne wartości, w obronie których ochoczo zwiera się szeregi, tracą na znaczeniu, gdy nasz współobywatel, sąsiad czy brat wyzbywa się swoich ludzkich rys i staje się demonicznym Innym, obiektem zagrożenia, a my musimy go wykluczyć, unicestwić, poniżyć. Slavoj Žižek twierdzi, że ''walka z Innym to walka z tym, co stanowi najsłabszy punkt w życiu każdego człowieka''. Jeśli słoweński filozof ma rację, to oczywistym wydaje się, że w momencie, w którym nie potrafimy odnaleźć się w coraz szybciej zmieniającym się świecie, nie potrafimy uzasadnić znaczenia naszych tradycji i wartości, nie rozumiemy i nie chcemy zrozumieć tego, co odbiega od naszych zwyczajów – coraz częściej używamy siły. Siła jest widowiskowa. Siła nie wymaga myślenia. Czy to znaczy, że gwałt porządkuje świat?

Ta przewrotne teza, będąca hasłem tegorocznej edycji Festiwalu, to efekt diagnozy, jaką w swoich spektaklach stawiają zaproszeni artyści. W opisywanym przez nich świecie gwałt o charakterze społecznym, politycznym, cielesnym czy ekonomicznym stanowi narzędzie, za pomocą którego próbuje się układać świat na nowo. Gwałt rozumiany jako przekraczanie granic ludzkiej wolności nie jest tutaj domeną wyłącznie władzy czy systemów politycznych, ale również narzędziem, po które coraz chętniej sięgają pojedynczy ludzie. Artyści, których poznają Państwo w trakcie ośmiu festiwalowych dni, nie unikają trudnych tematów i nie boją się ukazywać naszej współczesności w jej najciemniejszych sferach. Nie gloryfikują gwałtu, nie wynoszą na piedestał katów i przestępców; ich spektakle to raczej radykalne wołanie o to, abyśmy w naszym codziennym życiu potrafili wystąpić w obronie człowieczeństwa, w obronie ludzkiej godności i wolności. Opór, odwaga, świadomość własnych granic, szacunek, równość – oto źródła ludzkiej godności i wolności, które – jak wynika ze spektakli pokazywanych na Festiwalu – pozwalają mieć nadzieję, że nawet jeśli gwałt porządkuje świat, to w takim porządkowaniu świata nie musimy uczestniczyć.

wykład prof. Zimbardo w Teatrze Polskim, fot. Marcin Oliva Soto

wykład prof. Zimbardo w Teatrze Polskim, fot. Marcin Oliva Soto

O tym, jak trudna jest walka o naszą godność i niezależność w świecie, w którym jednocześnie ''boimy się zła i dajemy się uwieść jego fascynującej sile'', opowiadają zaproszeni na Festiwal artyści. Są wśród nich zarówno twórcy o ugruntowanej międzynarodowej pozycji, którzy podejmując trudne tematy, od lat kwestionują zbyt dobre samopoczucie swoich widzów (Johan Simons, Brett Bailey, Krzysztof Warlikowski, Krystyna Meissner, Grzegorz Bral, Maja Kleczewska, Wojtek Klemm, Angélica Liddell), jak i młodzi, znajdujący się dopiero na początku swej artystycznej drogi, ale potrafiący w bezkompromisowy sposób opowiadać o tym, co budzi ich niezgodę (Luisa Pardo, Gabino Rodríguez, Gábor Goda, Paweł Szarek). Dzięki obecności na Festiwalu Homayuna Ghanizadeha, Bretta Baileya, Jennifer Capraru, Luisy Pardo i Gabina Rodrígueza będziemy zaś mogli spojrzeć na współczesność z innej, pozaeuropejskiej perspektywy kulturowej. Szesnaście spektakli, trzy kontynenty, czternastu reżyserów – to wyjątkowy wielogłos o współczesnym teatrze i rzeczywistości.

Idąc za myślą Susan Sontag, która w Widoku cudzego cierpienia stwierdziła, że „bycie widzem cudzych nieszczęść jest jednym z najbardziej charakterystycznych przeżyć współczesności”, chcemy w trakcie VII edycji Festiwalu Dialog-Wrocław odpowiedzieć na pytanie o to, czy bierne patrzenie na porządkowanie świata czyni nas współodpowiedzialnymi za gwałt jego współuczestnikami. W odpowiedzi pomoże nam osiem głównych tematów Festiwalu, opowiedzianych przez szesnaście zaproszonych na Festiwal przedstawień.

Serdecznie zapraszamy do dialogu!
Krystyna Meissner
Dyrektorka Międzynarodowego
Festiwalu Teatralnego Dialog – Wrocław
Sprzedaż biletów na V Międzynarodowy Festiwal Teatralny DIALOG-WROCŁAW oraz szczegółowy program spektakli, spotkań z artystami i wydarzeń towarzyszących na stronie www.dialogfestival.pl.

Zobacz także:
Samsung przedstawia ISOCELL, nową technologię matryc obrazu dla smartfonów
Nowa wersja programu ViewNX
Flickr przedstawia aplikację automatycznego przesyłania dla iOS
Samsung odswieżył NX300 dodając obracany wyświetlacz do zdjęć "z ręki"
Jony Ive z Apple i Marc Newson zaprojektowali specjalną edycję Leica M
Pentax K-3 – zdjęcia przykładowe
Wystawa Wildlife Photographer of the Year 2012
Wystawa Young Fashion Photographers Now
Pełnoklatkowy Nikon D610 z nowym mechanizmem migawki
Fotograficzna jesień na Morawach